Yeni Kentsel Gündem

Yeni Kentsel Gündem’e (YKG) duyulan ihtiyaç, kentleşmenin 19. yüzyıldan beri çevre üzerinde yarattığı değişiklikler dolayısıyla ortaya çıkmıştır.

Bu etkilerin iyi yönetilmesinin yaratacağı fırsatlar göz önünde bulundurularak hazırlanan gündem uzun vadeli bir vizyon ve öncelikle yapılması gerekenleri ortaya koymaktadır.  Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının da (SKA) YKG’nin vizyonu ile desteklenmesi ve katkı sağlanması hedeflenmektedir. YKG ile özellikle 11. SKA olan Sürdürülebilir Şehirler ve Yaşam Alanlarında yetersiz kalındığı gözlemlenmiş ve bu SKA’nın ulaşılmasını hızlandırmak için kapsamlı bir çerçeve çizerek dünya çapında kentleşmeyi yönetmek ve takip etmek amaçlanmıştır.

YKG, 20 Ekim 2016’da Ekvador’un başkenti olan Kito’da gerçekleştirilen Habitat III konferansında onaylanmıştır.  Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nin de onayını alan gündem, 1996’da İstanbul’da gerçekleştirilen Habitat II’deki gündemi takip etmiştir. YKG’nin geliştirilmesinde binden fazla yerel ve bölgesel yönetim, 197 üye devlet, binden fazla sivil toplum kuruluşu ve 40’tan fazla Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşu sürece dâhil olmuştur.

YKG, temel boyutlar, uygulama, izleme ve raporlama olmak üzere 3 aşamaya sahiptir. Temel boyutlar da sürdürülebilirlik çerçevesinde ayrı olarak incelenmektedir: sosyokültürel, ekonomik, çevresel ve mekânsal sürdürülebilirlik.

Farklı evrensel boyutlarıyla geleceğe yönelik kentsel planlama ve gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışılmaktadır. Sosyokültürel sürdürülebilirlik için dört temel hedef belirlenmiştir: ötekileştirilen grupların güçlendirilmesi,  cinsiyet eşitliğinin sağlanması, göçmenler, etnik azınlık grupları ve engelliler için planlama yapılması ve yaşa duyarlı düzenlemeler yapılması.

Bu hedefler doğrultusunda herkesin şehirlerin sunduğu imkânlardan eşit yararlanmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Böylece kentsel gelişim, sosyal içerme ve yoksulluğu bitirme konusunda sürdürülebilir hale gelecektir. İkinci boyut olan ekonomik sürdürülebilirlik, YKG için sürdürülebilir ve kapsayıcı kentsel ekonomiler anlamına gelmektedir; istihdam ve iyi geçim koşullarının yaratılması ile üretkenlik ve rekabetin sağlanması konularına odaklanmaktadır. Önemli üç unsurdan bir diğeri olan çevresel sürdürülebilirlik ise biyolojik çeşitliliğin sağlanması, dirençlilik ve iklim değişikliğine uyum sağlamak ve iklim değişikliğinin azaltılması yoluyla yerleşim yerlerinin uzun vadede sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Bunun için kent yöneticilerinin ve karar vericilerin toprak kaynaklarının ve diğer çevresel kaynakların etkili yönetiminin gerektiğini belirtmektedir. Son olarak YKG’nin üzerinde durduğu ve daha yeni ortaya çıkan bir konu olan mekânsal sürdürülebilirlik, bir şehrin mekânsal durumunun şehrin sosyokültürel, ekonomik, çevresel değerlerini ve refah seviyesini artırma gücünü geliştirdiğini ileri sürmektedir. Bunun yanı sıra mekânsal eşitlik ve kentsel yoğunluk konularına odaklanmaktadır.

Uygulama bölümü de kendi içinde dört bölüme ayrılmaktadır: müdahale mekanizmaları, altyapı ve hizmetler için sert önlemler, yumuşak önlemler ve teknoloji ve yenilik.

Müdahale mekanizmaları ulusal kent politikaları, belediyelerin finansmanları, kent yönetimi gibi konulara odaklanırken önlemler enerji, atık, su gibi fiziksel problemlere ve kültür, eğitim, sağlık ve güvenlik gibi konulara odaklanmaktadır.

Bunların yanı sıra teknoloji ve yenilik bölümüyle haritalandırma, ulaşım ve inşaat teknolojilerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapmayı amaçlamaktadır.

Son kategori olan izleme ve raporlama ise üye devletleri ve diğer ortakları kentsel verilerin toplanması ve yapılan işler ve sonuçlarının belirlenmesi konusunda yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Dünya çapında nitel ve nicel veriler toplanarak bu verilerin kentsel sürdürülebilirlik için nasıl kullanılabileceği yönünde önerilerde bulunulmaktadır.

UCLG-MEWA, YKG aracılığıyla 11. SKA’ya ulaşılmasının hızlandırılmasında önemli bir rol oynamakta ve yerel yönetimleri bu uygulamalar konusunda yönlendirmektedir.